Virtuele contacten zijn leuk, maar uiteindelijk wil je je gesprekspartner toch ontmoeten. Waar spreek je af voor de zakenlunch? Er zijn plekken waar de ontheemding als een klamme doek over je heen valt. De condoleanceruimte van een crematorium bijvoorbeeld, waar je met een kopje koffie en een plak hotelcake ronddrentelt tot je weer kunt gaan. Of de wachtkamer van de tandarts, met in de ene hoek een verlepte ficus en in de andere een stapel oude Libelles. De lunchzaal van hotel Jan Tabak is ook zo'n plek. Aan het bedienend personeel ligt het niet: ze zijn oprecht vriendelijk, ook voor de twee schuifelende oudjes die hier elke week een kopje koffie komen drinken. De inrichting dan? Akkoord, het is geen hoogtepunt van binnenhuisarchitectuur, maar zo vreselijk is een groen tapijt met roze lelies nu ook weer niet, net zo min als de stroken stof met een bloemetjespatroon die de illusie van gordijnen moeten creëren, of de open haard met nephoutblokken die op aardgas brandt. Ook het eten is niet slecht, al is het wat merkwaardig dat de clubsandwich gegarneerd is met chips. Bezwaarlijker zijn de andere gasten: veel mannen in dure pakken met net iets te lange nekharen en zonnebankgebruinde koppen - 'Er is in Marbella natuurlijk maar één hotel waar je kunt zitten.' - en gepancakete dames. Ene Jan Toeback begon op deze plek, aan de handelsroute Amsterdam-Amersfoort, ruim driehonderd jaar geleden een herberg. Tegenwoordig raast het verkeer over de nabijgelegen A1, maar nog steeds leeft het in 1984 herbouwde hotel-restaurant van passanten. Zakentypes uit Amsterdam, Almere, Amersfoort en Utrecht ontmoeten elkaar hier voor zakenlunches. Tv-mensen laten zich hier graag interviewen: het ligt nu eenmaal strategisch tussen de Hilversumse studio's en de Amsterdamse grachtengordel. Voor hen is er elk jaar in mei een omroepbarbecue om het tv-seizoen af te sluiten. En dan mag de plaatselijke bevolking van het Gooi hier natuurlijk ook graag een vorkje prikken - 'Ik vind sherry een beetje vroeg, doe mij maar een witte wijn.' Kouwe kak is erg, maar het ergste van Jan Tabak is het uitzicht. Lunchen doe je er in De Serre, een gele uitbouw die aan de voorkant tegen het hotel is geplakt. Vanhieruit kijk je op beige huizen die zich verschuilen achter coniferenheggen, een bushokje, een kruispunt met stoplichten, voorsorteervakken en ANWB-richtingaanwijzers. Nooit zal hier meer iets veranderen. Jan Tabak, Amersfoortsestraatweg 27, Bussu

Terwijl ik SimCity 4 uitprobeer, de nieuwste versie van het computerprogramma waarmee je een eigen stad kunt simuleren, kom ik in gedachten steevast terecht op het nieuwe bedrijventerrein van Hoofddorp. Alle kantoortorens van Beukenhorst-Oost zijn 'onder architectuur' gebouwd, het park management zorgt dat de gazons kort geknipt blijven en de 'actieve waterpartijen' goed onderhouden. 's Morgens tussen acht en negen stromen mannetjes en vrouwtjes vanuit het treinstation naar hun kantoor, 's middags tussen vijf en zes stromen ze weer terug. En bij goed weer eten ze tussen de middag hun lunchpakketten in de parkjes die de landschapsarchitect daarvoor heeft neergelegd. Elke keer als ik in Hoofddorp moet zijn, hebben bulldozers de vrije busbaan weer een stukje verlengd en hebben hijskranen nieuwe torens uit de grond getrokken. De architectonische stijlen verschillen - van een neonegentiende eeuwse burcht tot sobere minimalistische glasconstructies - maar de allesoverheersende indruk is die van een decor. Tot nu toe had Hoofddorp één voordeel boven SimCity: je kunt de rondlopende mannetjes en vrouwtjes om commentaar vragen. De vierde versie, die afgelopen januari verscheen, heeft dat manco verholpen door het programma te koppelen aan een ander spel van dezelfde programmeur, Sims, waarmee je je eigen mensen kunt scheppen. In SimCity 4 kunnen deze sims wonen, werken, tweedehands auto's kopen, belasting betalen en schelden als je er als burgemeester een potje van maakt. En dat gebeurt sneller dan je denkt, want een stad is moeilijk in de hand te houden. Het enige dat je als burgemeester kunt doen is investeren in de randvoorwaarden: zones prepareren voor wonen, dienstverlening en industrie, wegen en openbaar vervoer aanleggen, elektriciteitscentrales, politieposten en scholen bouwen, milieumaatregelen en belastingen instellen, et cetera. Maar of de sims er ook komen wonen en werken, dat kun je niet bestemmen - It's a free country. Het begin is makkelijk: een paar windturbines voor de energie, wat woonzones in lage dichtheden en bussen voor het openbaar vervoer. Zolang je de stad klein houdt blijven de beslissingen goed te overzien. Helaas werkt het spel megalomanie in de hand: je wilt genoeg geld in kas krijgen om musea te bouwen en genoeg inwoners om een universiteit te stichten. Bovendien moet je je wegen onderhouden en je ziekenhuispersoneel betalen. Als je stad niet bezwijkt onder files, milieuvervuiling of NIMBY-protesten, dan zijn er wel aardbevingen of rellen die je mooie plannen doorkruisen. In SimCity zijn geen verkiezingen, de sims kunnen maar op één manier stemmen: met hun voeten. Eigenlijk ben je als speler dus niet zo zeer een burgervader als wel een projectontwikkelaar die zijn concept ­ of dat nu een milieuvriendelijke plattelandsgemeente is of een dynamische metropool - zo goed mogelijk moet bewaken op straffe van leegloop. Een kwestie van city marketing dus, waarvoor je monumenten als de Taj Mahal of het Vrijheidsbeeld kunt inzetten. In oudere versies van SimCity kon je ook de Twintowers naar believen neerpoten, maar die optie is uit piëteit geschrapt. Edward Soja, hoogleraar stedelijke planning aan de University of California at Los Angeles, wijst er in het artikel Van stad tot simulacrum op dat 'het alledaagse leven zich gaat aanpassen aan de gesimuleerde realiteit van de computerspelletjes'. Als voorbeeld noemt hij de Leisure Worlds en Sun Cities die vanuit Californië oprukken. Deze geprivatiseerde themawijken kunnen zelfs failliet gaan, zoals Orange County in 1994 overkwam door speculaties van het investeringsfonds. Als virtuele burgemeester heb ik al diverse simcities over de kling gejaagd. Geen probleem, je begint gewoon een nieuwe stad. Helaas ontbreekt in de werkelijkheid de 'goddelijke optie' om alle sporen van de beschaving uit te wissen en een ongerept landschap achter te laten. Het zou trouwens wel een mooi gezicht zin, de Haarlemmermeerpolder vol water. SimCity 4 Uitgeverij Electronic Arts Inc., 2003 Ean 5030946031931, prijs ¤ 49,99</I

Contribution to the contest ‘A design for places left over after planning’. The Jump restores verge tourism to its former glory and is the antithesis of the tunnel under the Green Heart, where the High Speed Line is hidden from sight. Published in: A design for places left over after planning (ISBN 90 77399 02 X) Polderscape The traditional Dutch landscape and its modern counterpart are present as archetypes at location 2, assuming you view this location in its context. South of the ring canal, across the water from the location, the country consists of centuries-old polders which were originally drained using windmill power. One windmill stands witness to the past. The location itself, north of the ring canal, forms part of the vast Haarlemmermeer Polder, which was drained by steam-driven pumping engines in the mid-nineteenth century. Surprisingly, it is the more recent polder that has kept its agricultural appearance and hence its historical character, while the more ancient lands are now cluttered with modern artefacts such as production greenhouses, new housing developments, advertising masts and industrial estates. The sleek bundle of motorway lanes and high speed rail tracks also plays a part in giving a 21st-century look to the landscape south of the water. Exactly at the entrance to the Haarlemmermeer Polder, the motorway and the High Speed Line part company in a sweeping gesture. The wedge of land between the two transport arteries emphasizes the perspective of the large-scale agricultural landscape, as do the planes that begin their descent to Schiphol Airport at this point. Location 2 also serves to illustrate the complex hydrological engineering of the Netherlands. Cars and trains dive under ships and boats. The water of the ring canal stands five metres higher than the surrounding ditches. Embankments (on either side of the motorway) and a water-retaining barrier (alongside the High Speed Line) are required to prevent flooding of the Haarlemmermeer Polder and Schiphol, should a leak occur in the aqueduct. Analyses We had serious doubts on reading in the competition project brief that location 2 is ‘very suitable for artistic purposes of different kinds'. Viewed from the aqueduct, the Haarlemmermeer Polder and its broad swathes of transport infrastructure present such an engulfing panorama that embellishing it with an autonomous work of art would be aesthetically counterproductive. The location is enough in itself – it’s the kind of place where you can see how God created the world, although the Dutch did their bit too. With its view of the onrushing trains, a vantage point for trainspotters was rightly projected at this location during planning of the HSL. We consider it a mistake not to include this vantage point as part of the competition. The two design tasks just ask to be combined, particularly as the trains are practically invisible from the viewing facility as presently planned: the props between the flood barriers form an optically impenetrable roof over the tunnel trough. Besides, there is nowhere for the trainspotters to park their cars. The Jump, so called because it resembles a ski-jump in its general outline, makes up for this omission. It is a drive-up ramp which rises to a panoramic vantage point. It also forms a landmark in one of Holland’s largest polders, with its spectacular intersections of waterways, roads and railways. Verge tourism ‘Verge tourism’, the custom of picnicking on the green verges of motorways, came to an end in the Netherlands in 1965 when a prohibition on non-emergency stops on the hard shoulder came into force. It was a sensible decision from a safety point of view, but it also represented the loss of an amenity for day trippers. Recreational car use is not popular only in America, as testified by a car beach near Voorne, the two car parks for plane spotters at Schiphol and a drive-in cinema near Landgraaf. The Jump restores verge tourism to its former glory. The 240-metre long ramp rises from the ring canal at an angle of six degrees to end twenty metres above the ground level of the Haarlemmermeer Polder. It increases in width as it rises, making room for cars to turn and for a mobile snack bar or ice-cream van. The Jump provides a panoramic view. Spectators will see the flash of the high speed train in the distance and follow it as it shoots into the tunnel under the ring canal. Cars seem stationary in the face of such dynamics, as do the planes slowly drawing their trails in the skies above the polder. The height of the Jump makes it possible to take in the unequivocally flat landscape, in all its refined complexity. Historical accoutrements such as a windmill and a pivot bridge enhance the picture. The Jump is the only point in the Netherlands where you can survey the polders with their elevated ring canals from above. Material construction The Jump is made of materials available at the location: steel sheetpiling and earth. It has the robust air of a construction site, recalling the Herculean task of building the High Speed Line. The basis of the Jump will be formed by the western embankment, which lies exactly halfway between the High Speed Line and the A4 motorway. The Jump emphasizes the protective function of the embankment. The embankment is a body of sand with sides sloping at 45 degrees. The sloping sides will be excavated, and sheetpiling will be used to provide the Jump, and hence the embankment, with vertical flanks. The sheet piles will not be driven as normal vertically into the ground, but at an angle of six degrees to the vertical. They will thus intersect the top edge of the Jump at right angles. The piles will extend 80 cm. above the road and thus also function as a safety parapet. To construct the Jump, 33,000 cubic metres of soil will be required, of which 11,000 cubic metres are already present in the form of the embankment. The remaining 22,000 metres will come from the soil depot. The road surface will be topped with stone chippings. Site design The triangular plot of land past the end of the Jump - location 2 as strictly defined – will contain eighteen tapering artificial islands. These islands will be separated from one another, from the High Speed Line and from the motorway by ten-metre wide ditches. The length and breadth of each island will be in a fixed ratio, so that they will all look the same size when seen from the Jump. To construct the islands, 68,000 cubic metres of soil are available. The islands will thus be something over 50 cm. high. The islands will not be accessible to the public, so nature will have free rein there. The contrast between the strict, geometrical shape of the islands and the wild, romantic vegetation on this will be obvious from the Jump. The ditches will extend along both sides of the Jump so that it will seem to rise out of the water. The end of the embankment, which bends towards the motorway, will be replaced by a straight dyke flanked with sheetpiling, which joins the Jump at right angles. Situation The Jump tilts down into the flat ground like some vastly elongated shipping container. The Jump itself is massive in character, but its form also suggests dynamics and velocity. This is accentuated by its visual echo of the planes taking off and landing. When approached from the south, the Jump marks arrival at the Haarlemmermeer Polder, and appears to rise towards Schiphol. Approached from the north, the Jump signifies the boundary of the older countryside: it rises as brusquely as a wall out of the flat landscape. The Jump adds to the vigorous form of the transport infrastructure. In this respect it is the antithesis of the tunnel under the Green Heart, where the High Speed Line is hidden from sight. </p