Op straat komen architectuur en stedenbouw letterlijk samen en daarmee is de straat een ideaal onderzoeksthema voor de Rotterdamse Academie van Bouwkunst. In het programma Streetwise bogen studenten zich over straten in Sittard, Londen en Berlijn, maar vooral over straten van de stad waar de Academie gevestigd is.
In Rotterdam zijn straten, net als in andere moderne steden, een ondergeschoven kindje. Modernisten hebben niet veel op met de straat, Le Corbusier predikte al dat circulatie de essentie was van de stedenbouw en daar had je wegen voor nodig waar voetgangers niks te zoeken hadden, geen straten.
Juist bij straten laat het modernisme zich van zijn zwakste kant zien en dat leidt tot ‘straatmijdend’ gedrag van bewoners en bezoekers. Streetwise benaderde de straat dan ook nadrukkelijk als sociale ruimte..
Hoe een tweejarig studieprogramma – met lezingen, laboratoria, collegereeksen, debatten en ontwerpateliers – samen te vatten? In deze publicatie en de bijbehorende tentoonstelling hebben we ervoor gekozen om radicaal te snoeien.
In de eerste plaats door ons te beperken tot Groot-Rotterdam en te kijken wat de Academie de stad te bieden heeft waaraan ze haar bestaan te danken heeft. Vandaar de titel Streetwise Rotterdam.
Van de onderzochte en ontworpen locaties hebben we er vervolgens slechts twee uitverkoren, namelijk de Straat met de Zeven Namen en de Rotterdamsedijk. Straten als de Nieuwe Binnenweg en de West-Kruiskade lieten we rusten, vanuit het idee dat die er ook zo wel bovenop komen.
Verder hebben we uit de grote hoeveelheid informatie en ontwerpen twee leidende thema’s gedistilleerd, namelijk de lengte van de straat en de diepte van het bouwblok. Let wel, dit is een constructie achteraf: Streetwise was een studieprogramma waarin de vorming en ontwikkeling van studenten centraal stonden, geen onderzoeksprogramma dat vooraf hypotheses of een methode had vastgelegd. Dat is ook de reden dat de derde dimensie van de straat – de stoep, waar lengte en diepte elkaar letterlijk raken – onvoldoende expliciet is uitgewerkt om hier te presenteren. Graag rijken we dit onderwerp aan voor een volgend studiejaar.
Ten slotte hebben we het werk van slechts twee studenten opgenomen van de in totaal 28 studenten die deelnamen aan een of meer ontwerpateliers. Dat wil niet zeggen dat zij de besten zijn – al zijn we ingenomen met de kwaliteit van hun werk – maar wel dat ze een wezenlijke ontwerpbijdrage hebben geleverd aan respectievelijk het thema lengte en diepte.
Nogmaals, deze catalogus laat slechts het topje van de ijsberg zien. In het laatste hoofdstuk staat een overzicht van alle Streetwise-projecten, met een link naar de website met de complete presentaties van de studenten. De projecten zijn geordend naar ontwerpatelier en worden voorafgegaan door een korte omschrijving van de opgave, zodat Rotterdammers, Sittarders, Londenaren en Berlijners kunnen snuffelen aan de rijkdom aan ideeën die de Rotterdamse Academie van Bouwkunst voor hun steden heeft opgeleverd. Ook zeer aan te bevelen voor alle anderen die geïnteresseerd zijn in stad en stedelijkheid.
Tijs van den Boomen, gastcurator
Wouter Veldhuis, programmaleider Streetwise
